De feiten en fabels over IPA

‘Het leven is een feestje, maar je moet wel zelf de slingers ophangen.’ Met deze waarheid als een koe in het achterhoofd is iemand op het idee gekomen om de internationale dag van het India Pale Ale in het leven te roepen. India Pale Ale, afgekort tot IPA en vaak liefkozend uitgesproken als ‘Iepaa’, is in een paar jaar tijd uitgegroeid tot een van de meest gewaardeerde bierstijlen ter wereld. Tijd om, als we dan toch de Iepaa vieren, nog eens wat feiten en fabels op een rijtje te zetten. Schenk jezelf een smakelijk glas in en lees verder!

Fabels
Om dit deel dan toch met een feit te beginnen: sinds 2011 wordt op de eerste donderdag van augustus het bestaan van IPA gevierd. En, ook waar, het was een Amerikaan (Ashley Rousten) die met het idee op de proppen kwam. Juist omdat India Pale Ale zo fundamenteel anders smaakt en geurt dan een pilsener – nog steeds het meest gedronken biertype ter wereld – werd de bierstijl algemeen gezien als dé exponent van de bierrevolutie. Die bierrevolutie is het fenomeen dat in de laatste vijftien jaar juist andere biersoorten dan pilsener de harten en monden van de consument hebben veroverd. En dat mag best gevierd worden!

De belangrijkste fabel over IPA is dat het bier speciaal werd gebrouwen voor Engelse soldaten die in India de koloniale macht moesten verdedigen. Om het bier gedurende de maandenlange zeereis goed te houden, zouden brouwers op het idee zijn gekomen om het met meer alcohol en hop te brouwen. Het bier zou anders al bij de Rots van Gibraltar verzuurd zijn.

Helaas: dat is een fabel. Al veel langer wisten brouwers dat, voor vervoer over langere afstand, meer hop een positief effect had op de kwaliteit van het eindproduct. En: de soldaten die India (en talloze andere kolonies) bewaakten gaven de voorkeur aan het donkere porter – tot aan het eind van de negentiende eeuw was dat zo. Het pale ale (lichtgekleurd bier) werd eigenlijk alleen maar door de midden- en hogere klassen gedronken.

En heel zwaar was het bier niet: de eerste bieren die als Pale Ale voor India werden verkocht, waren rond de 6% alcohol. Dat is niet heel veel zwaarder dan de meeste andere bieren die vanaf 1750 tot ver in de negentiende eeuw gebrouwen werden.

Feiten
Een belangrijk feit over India Pale Ale is dat hop, zeker vandaag de dag, de hoofdrol speelt in de smaakbeleving. De aroma’s kunnen je doen denken aan tropisch fruit, vers gemaaid gras, een dennenbos of zelfs cannabis. In de smaak is doorgaans een frisbitter element duidelijk aanwezig. Dat feit maakt ook dat hedendaagse IPA’s in weinig lijken op de oorspronkelijk bieren van een paar eeuwen terug. Niet alleen worden die met hopsoorten gebrouwen die toen in Europa niet te vinden waren (ook nu worden ze vooral in de Verenigde Staten en Nieuw Zeeland geteeld), de bieren van toen werden in houten tonnen vervoerd, waardoor de aroma’s allang vervlogen waren tegen de tijd dat het bier gedronken werd.

Is elke IPA dan bitter? Zeker niet! Inmiddels zijn er een paar handenvol ondersoorten ontstaan, waarin bitter soms zelfs de grote afwezige is. Wel is een ‘standaard’ IPA voorzien van een forse dosis hop die zich proeven laat zoals de moderne klassieker PUNK IPA van BrewDog, en bijvoorbeeld bij een Stone IPA komt dat nog duidelijker door – hét handelsmerk van de West Coast IPA sub stijl. Maar neem een recente introductie als De Molen Water & Vuur: deze New England IPA munt juist uit in louter fruitige aroma’s. Bitter is het bier allesbehalve.

En wist je dat IPA’s zich prima aan tafel laten inzetten, als begeleider van fijne gerechten? Dat gaat zelfs zover dat hét restaurant van Nederland, De Librije in Zwolle met drie Michelin-sterren, de IPA van Uiltje Brewing aan tafel serveert: Bird of Prey schenkt men aan tafel, en gewoon uit blik! Uiltje gooit wel meer hoge ogen: trots mag men zijn op het feit dat de alcoholarme variant, Superb-Owl, zowel bij de Brussel Beer Challenge als bij de World Beer Cup, een gouden medaille won. Die laatste is helemaal mooi: dat betreft de Olympische Spelen van het bier!

Je ziet, er valt meer dan genoeg te genieten met India Pale Ale – en niet alleen op World IPA Day. Laat het je smaken en geniet verstandig!