Het Oktoberfest en de Volksfesten

Op zaterdag 21 september slaat de burgemeester van München om 12:00 precies het eerste vat bier aan in de Schottenhamel-tent en verkondigt luid: “O’zapft is!” (‘it giet oan’). Twaalf geweerschoten klinken vervolgens: het sein dat in alle andere biertenten op de Wiesn de taps mogen worden geopend, en dat het Festbier rijkelijk mag vloeien. ’s Werelds grootste en oudste bierfeest is losgebarsten: het Oktoberfest duurt vervolgens tot en met zondag 6 oktober. Graag nemen wij je mee langs wat feiten, weetjes en lekkere broodjes aap!

Historie

Bierfeesten vinden we al eeuwenlang door heel Duitsland, en ook vandaag de dag viert iedere stad met een brouwerij feest met bier als aanleiding. Dat feestseizoen begint in maart, en duurt tot eind september. Ook het bekendste en grootste bier feest ter wereld, die beroemde Oktoberfeste in München, is zo begonnen. Het eerste officiële Oktoberfest vond echter pas plaats in 1810, ter gelegenheid van het huwelijk van de Beierse kroonprins Ludwig met prinses Thérèse von Sachsen-Hildburghausen.

Om het gewone volk te laten meegenieten van de koninklijke trouwerij werd op een ruime weide buiten München het bestaande bier feest met een kermis en andere voorstellingen uitgebreid. Deze weide wordt tot op heden de Theresienwiese genoemd: de Wiesn. Echte Münchener feestgangers zullen ook nooit zeggen dat ze naar het Oktoberfest gaan: die gaan naar de Wiesn. In 1810 startte het feest op 12 oktober en duurde enkele dagen. Toen men het een jaar later dunnetjes over deed – die kermis was wel bevallen – liep het feest al langer door, en dat werd uiteindelijk meer dan twee weken. De start was toen al wel vervroegd: de oktoberavonden worden al wat kil en dus besloot men om het feest te starten op de eerste zaterdag na 16 september. Het eindigt op de eerste zondag van oktober – tenzij het dan nog geen Dag van de Duitse eenheid (3 oktober) is geweest. In dat geval wordt het feest verlengd tot en met 3 oktober.

Oogstfeesten

Wat veel mensen niet weten, is dat alle Duitse bierfeesten – en dus ook Oktoberfest – een lange traditie kent, die terug is te voeren op het leegdrinken van de opslagvaten. Het Märzenbier, het laatste bier dat voor de zomer gebrouwen werd, moest plaatsmaken voor het nieuwe brouwseizoen. Lang was het verboden om tussen Sint Joris (23 april) en Sint Michael (29 september) te brouwen. In de zomer was het te warm voor de vergisting en de lagering, het bier bedierf veel te snel.

Bovendien kwam rond die tijd de zomergerst van de velden, en kon er volop vers bier gebrouwen worden. Om daar ruimte voor te maken moest de voorraad bier, die in maart en april voor de zomer was gebrouwen, soldaat gemaakt worden. Feitelijk vinden de bierfeesten dus hun oorsprong in de aloude traditie van de oogstfeesten: je toonde je dankbaarheid voor de overvloedige en goede oogst!

Volksfeest en Volksfesten

Het Oktoberfest is dus veruit het grootste bierfestival ter wereld, en trekt meer dan zes miljoen bezoekers! Maar zoals gezegd heeft elke Duitse stad met een brouwerij een dergelijk festijn: de Volksfeste. Traditioneel wordt op een dergelijk bier feest het bier alleen in glazen van een liter geserveerd. Er wordt niet met bier gegooid, en als je dat doet word je voor de rest van je leven van de Feste verbannen.

Op het Oktoberfest schenkt men rond zeven miljoen liter bier uit, in ruim twee weken tijd. Er gaan dan ook nog eens 500.000 gebraden haantjes om en enkele kilometers braadworsten. Ander leuk weetje: Albert Einstein heeft ooit meegewerkt aan het festival. Als leerling bij een elektrische firma hielp hij met het indraaien van gloeilampen om de feesttenten mee te verlichten.

Ook in Nederland kun je tegenwoordig menig Oktoberfest vieren, al schenkt men daar doorgaans gewoon pils, en niet het ‘echte’ Festbier. Dat is weliswaar ook ondergistend, maar vele malen minder bitter en iets sterker in alcohol. Bovendien is het wat zoeter, omdat de mout (het graan) veel meer op de voorgrond staat. Goede bierwinkels en webshops bieden het aan, zodat je gewoon genieten kunt van Weihenstephaner Festbier. Inderdaad, van ’s werelds oudste brouwerij!